Het parlementaire stelsel

MAART 2006 [8]


Vanuit de aan standen gebonden vertegenwoordiging uit de feodale tijd, ontstaan aan het eind van de 18e eeuw de eerste aan persoon- en partijgebonden parlementaire stelsels. Madison (Amerikaanse revolutie, 1776) en Sieyés (Franse Revolutie, 1789) beschouwden het stelsel als superieur aan directe democratie, omdat een elite het beste in staat zou zijn het algemeen belang te behartigen.


OVER HET ONTSTAAN VAN PARLEMENTEN  
door Joop Sporken

De Commune, dat is de herneming van de Staatsmacht door de maatschappij als haar eigen levende macht in plaats van machten die haar beheersen en onderwerpen, door de volksmassa’s zelf die hun eigen macht vormen in plaats van de georganiseerde macht van hun onderdrukking; dat is de politieke vorm van hun sociale emancipatie in plaats van de kunstmatige macht (onteigend door hun onderdrukkers) (hun eigen macht tegen zichzelf gericht en georganiseerd), die wordt uitgeoefend door hun vijanden om hen te onderdrukken.


DEMOCRATIE, EEN IDEE VAN DUBBELZINNIGE HERKOMST
door Ellen Meiksins Wood

“Het voornaamste uitgangspunt van de klassieke Atheense democratie was dat de demos en vooral het volk dat moest werken voor haar levensonderhoud, zelfs eenvoudige handwerklieden, competent waren om niet alleen hun bestuurders te kiezen, maar ook om politiek te oordelen en over wezenlijke zaken te beslissen.”


CONDORCET: Het ‘Razende Schaap’ van de Franse Revolutie
   
door Michaël Bauwens

Het machtigste democratische wapen dat hij voorzag was de 'Volkscensuur'. Via dit middel kon de bevolking de herziening van een ongewenste wet afdwingen of de invoering van een gewenste wet forceren. Het systeem dat Condorcet daarvoor uitdacht was nogal omslachtig, maar is duidelijk geïnspireerd op het democratische ideaal.”


VERTEGENWOORDIGING EN DEMOCRATIE: Een moeizaam verbond 
door Hanna Pitkin

“Door actief te participeren in het plaatselijke politieke leven, leren mensen de reële betekenis van burgerschap. Zij ontdekken dat (sommige van) hun persoonlijke problemen breed gedeeld worden en hoe hun schijnbaar privé zorgen in feite verweven zijn met openbaar beleid en openbare kwesties.”



IN DEBAT MET DE FILOSOFEN VAN DE REPRESENTATIE
door Ronald de Vries


“Bestuur door een beperkt aantal afgevaardigden heeft als effect dat opvattingen over de publieke zaak via een filter van een gekozen lichaam van burgers uitgezuiverd en kwalitatief verbeterd worden; hun wijsheid kan de ware belangen van het land het best bepalen en hun patriottisme en waarheidsliefde maken het hoogst onwaarschijnlijk dat deze ze opgeofferd worden aan tijdelijke of partijdige overwegingen.” [James Madison, Federalist Paper nr. 10]


HET VERTEGENWOORDIGEND STELSEL ALS PRODUCT VAN EIGEN BODEM
door Ivo Mosley - toegevoegd 22.07.2013

"Het Lagerhuis liet zich zwaar corrumperen door rijke edelen [Lords], die niet alleen stemmen, maar ook zetels kochten – kiesdistricten met weinig kiezers, maar relatief veel macht [rotten boroughs]. De aristocratie en de middenklassen hadden er een gemeenschappelijk belang bij elkaar te helpen om rijk te worden en dat kon het best door onteigening van de armen (die nog rechten op land hadden). ‘Aristocraat’ (ontleend aan het Griekse woord aristos=beste) is natuurlijk weer zo’n misleidende naam: geen dominant thema in de geschiedenis."