De Atheense Polis

JUNI 2002 [1]


"In dit eerste nummer van ATHENE, richten we ons – hoe kan het ook anders bij een politiek tijdschrift over directe democratie – op de bakermat van de directe democratie: de Atheense polis (stadsstaat) vanaf het eind van de 6e eeuw tot het eind van de 4e eeuw. Welke lessen vallen er voor ons in deze tijd uit de Atheense ervaringen te leren?" - lees verder...



VOLKSVERGADERING-DEMOCRATIE IN KLASSIEK ATHENE
door Ronald de Vries

"Het publiek reageerde met applaus, ‘boe’-geroep of (hoon)gelach. Het interrumperen gebeurde in de regel spontaan, maar het gebeurde ook dat een persoon of een groepje vragen stelde of protesteerde. Zo ontstonden er toch wel spontane dialogen tussen sprekers en mensen uit het publiek. Onervaren redenaars werden soms overschreeuwd en weggefloten, hetgeen Demosthenes ook een aantal malen in het begin van z’n ‘carrière’ moest ervaren."


HET PROBLEEM VAN DE HEDENDAAGSE DEMOCRATIE   
door Cornelius Castoriadis

"Hoe kan men de opinie van de mensen via educatie bijschaven? Hoe kunnen mensen zich een betere mening of oordeel vormen betreffende politieke zaken waarover geen wetenschap mogelijk is? Daarvoor bestaat slechts één enkele weg: door het uitoefenen van politieke macht, door te discussiëren en beslissingen te nemen. Natuurlijk is de moderne benadering van democratie, de opvatting dat democratie gelijkstaat met vertegenwoordiging, totaal tegengesteld aan de antieke benadering."


OPENBARE REDEVOERINGEN EN DE MACHT VAN HET VOLK IN DEMOCRATISCH ATHENE   
door Josiah Ober

"Het spel van het Atheense politieke leven was hard en vaak stuitend; dit is een van de redenen voor het ontstaan van de antidemocratische standpunten van Thucydides, Plato, Aristoteles en andere toenmalige critici van de Atheense democratie. Maar laten we bedenken dat het spel geheel vrijwillig werd aangegaan: de Atheense elite die het spel niet aankon, kon zijn belastingen en erediensten als een goede kerel betalen en zich van politiek afzijdig houden.



BOEKBESPREKINGEN


STONE VERSUS SOKRATES
Kritische bespreking van I. F. Stones' Het proces Socrates
door Roger Jacobs

"Een a-politieke of anders-politieke opstelling in ieders goed recht. Zo kunnen rechtgeaarde democratische intellectuelen tegenwoordig niet anders dan een 'kritische distantie' in acht nemen ten aanzien van het bestaande systeem. Stone weet dat ook wel: hij noemde zichzelf een democratische non-conformist in tegenstelling tot Sokrates die een anti-democratische non-conformist was. Beiden hadden de moed met hun niet-conventionele ideeën tegen de stroom in te roeien."


DE ATHEENSE POLIS ALS UTOPIE VOOR DE MODERNE ORGANISATIE
Brook Manville & Josiah Ober: A Company of Citizens
What the World's Fist Democracy Teaches Leaders about Creating Great Organizations   
door Marc Mastrangelo (oktober 2005)

"De schrijvers raden aan om de organisatorische rijpheid van een firma tot een standaard te maken voor leiders, zodat die kunnen beslissen hoe ze het ‘onderneming-van-burgers model’ in de praktijk kunnen brengen. Een ideale manager zou moeten beginnen met de resultaten waartoe de firma wordt uitgedaagd en vervolgens de burgerwaarden en –praktijken die de arbeiders in staat stellen om deze uitdagingen het hoofd te bieden, moeten introduceren."


LOF EN ONBEGRIP VOOR DE ATHEENSE DEMOCRATIE